Lutherse Kerk
Woerden
De Evangelisch-Lutherse Gemeente van Woerden
is de oudste lutherse gemeente van Nederland.
In 2014 vierden zij het 450-jarig bestaan van de
gemeente. De geschiedenis begint bij Jan de Bakke.
Vanaf 1520 was Jan de Bakker (Johannes Pistorius)
hulppriester van de parochie in Woerden. Hij had
contacten met lutheranen in Duitsland. Zijn
prediking bracht hem in conflict met de kerkelijke
en wereldlijke overheid. Hij werd in 1525 in
Den Haag als ketter verbrand. Het zegel van de
Lutherse gemeente draagt de afbeelding daarvan.
In 1564 was Cornelis van der Laer hulpprediker op
het kasteel van Woerden. Hij was sterk beïnvloed
door het in de Duitse landen inmiddels gevestigde
lutheranisme. Van der Laer werd de eerste Lutherse predikant van Woerden. De diensten werden vanaf toen gehouden in de stadskerk: de Petruskerk. Als enige stad in de Nederlanden kreeg Woerden een Luthers stadsbestuur. In 1572 koos de stad de zijde van de prins van Oranje, op voorwaarde dat de stad Luthers mocht blijven. Toen echter in 1579 de Hollandse Synode besloot, dat de reformatie slechts op één wijze (namelijk de calvinistische) gestalte kon krijgen, verdwenen de Lutherse bestuurders. Vanaf 1591 was de Lutherse godsdienst officieel verboden, maar werd wel getolereerd.
Feest van de Geest 2022
* De positie van pastor van de Lutherkerk is vacant. Daarom staat hier voorlopig nog de bijdrage van de vorige pastor.
De lutheranen kerken vanaf 1611 in de stal van een boerderij (het huidige pand aan de Jan de Bakkerstraat). Op de plek van de stal wordt in 1646 een nieuwgebouwde stenen kerk in gebruik genomen. De kerk moet als schuilkerk (= verscholen kerk) gebouwd worden: niet vanaf de straat zichtbaar, geen toren, geen luidklok. In die tijd lag de achterzijde van de kerk tegen de stadswal en ging men via een paadje over de stadswal door een dwarshuis naar binnen. De kerkgangers van deze schuilkerk mochten destijds niet als zodanig herkend worden. In 1661 werd de ingang naar de voorkant verhuisd, aan de St. Annastraat, nu Jan de Bakkerstraat. De preekstoel is uit 1673.
 |
|---|
 |
 |
 |
 |
 |
De kerk heeft een monumentaal Bätz-orgel uit 1846. Binnen zijn fraaie glas-in-loodramen van Henk Schilling en Pieter Barten. Gebouw en interieur werden van 1982 tot 1984 ingrijpend gerestaureerd. Achter op het dak bevindt zich de afbeelding van een zwaan, het symbool van de lutherse kerken in Nederland. De kerk is nog volop in gebruik bij de Lutherse Gemeente Woerden.
Het gebouw
De Lutherse Kerk in Woerden is een schuilkerk van de oudste lutherse gemeente van Nederland en is in 1646 in gebruik genomen. In 1661-1662 werd de kerk vergroot en in 1792 verbouwd.
De kerk ligt in de Jan de Bakkerstraat in Woerden. Vroeger lag de achterzijde van de kerk tegen de stadswal, de ingang was toen via een dwarshuis, dat vroeger via een paadje over de stadswal bereikbaar was. De kerkgangers van deze schuilkerk mochten destijds niet als zodanig herkend worden. In 1661 werd de ingang naar de voorkant verhuisd, aan de St. Annastraat, tegenwoordig Jan de Bakkerstraat.
Van 1982 tot 1984 werden gebouw en interieur ingrijpend gerestaureerd. De preekstoel is van 1673. Achter op het dak bevindt zich de afbeelding van een zwaan, het symbool van de lutherse kerken in Nederland. Binnen bevinden zich het monumentale Bätz-orgel en gebrandschilderde ramen. De kerk is nog volop in gebruik bij de Lutherse Gemeente Woerden.
Feest van de Geest 2018
Kunstwerken: Beschermengel en Vrijheid in kleur
Kunstenaars: Ineke Smienk en Irene Keyzer
Pastor: Maarten Diepenbroek